مراد محمودی: یکی از پدیده‌های بسیار ارزشمند فرهنگ دیر پای ایرانی، تشویق به همکاری در کارهاست تا با کمک و یاری یکدیگر بشتابند بی آن که انتظار پاداشتی داشته باشد.
اگر همکاری و تعاون و پیشینه آن را در تاریخ ایران به دقت بنگریم،خواهیم دید که این یاری و همکاری ریشه ای به قدمت تاریخ سرزمین ایران دارد.گونه های تعاون و همکاری چندان فراوانند که می توان در باره آن کتاب ها تألیف کرد. این باورهای های نیکو و گستردۀ ایرانی را ما در فرهنگ پیش از اسلام به فراوانی می بینم. در نوشته های پهلوی صدها بار به واژه کَرپَک مَزد «karpak mazd»که مزد نیکوکاری در راه خداست، برمی خوریم. پیداست که چنین مزد و پاداشی برای کسانی است که در کارهای همگانی به یکدیگر یاری می رسانند. در این نوشته ها به گونه هایی از همکاری بر می خوریم که به ما می آموزند، بکوشیم تا آیندگان در آسایش بسر برند. چنانکه پیشینیان برای آسایش ما کوشیده و جهانی با این همه نعمات به ما واگذاشته اند.
پیرتوس در اثر جاودانه خود شاهنامه، در بارۀ همیاری دختران کرمانی در ریسندگی با یکدیگر چنین می فرمایید:
یکی شهر بُد تنگ و مردم بسی
ز کوشش بُدی خوردن هر کسی
در آن شهر دختران فراوان بُدی
که بی نام جویندۀ نان بُدی
یک روی نزدیک بودی به کوه
شدندی همه دختران هم گروه
ازین هر یکی پنبه بودی به سنگ
یکی دوکدانی ز چوب خدنگ
به دروازه در شدی هم گروه
خرامان از آن شهر ،تا پیش کوه
برآمیختندی خورش ها به هم
نبودی به خورد اندران پیش کم
از دوران باستان و دیگر همیاری هایی که در شاهنامه، فرهنگ غنی یادمان ایرانیان که چون خورشید بی غروب در آسمان ادب سرزمینمان جاودانه باقی خواهد ماند و نیز از کمک و یاری در مراحل مختلف ایران زمین که بگذریم به فرهنگ و تعاون و همیاری در بین روستاهای لرستان بر می خوریم که که با قدمت دیرینه خود، چنان ریشه در گذر زمان تنیده اند که زدودن آنها در فرهنگ و زندگی مردم این دیار در هیچ باوری به قیاس نمی آید.
این همیاری ها، یاری های ایلی و عشیره ای می باشند که اجمالاّ به چند نمونه از صدها نمونۀ آنها برای روشن شدن راه و رسیدن به هدفمان که همانا ارتقاء روح تعاون ایرانی در بین نیک اندیشان است آنهم با دیدگاههای انسان دوستانه، می پردازیم.
امید این داریم که این دیدگاه مثبت که ریشه در تاریخ و فرهنگ ما دارد و آن را از نیاکانمان نسل به نسل تجدید کرده ایم در جوامع امروزی بیشتر نضج و پختگی یابد.
همیاری در کاشت وبر داشت:
مردم لرستان جهت کمک به پیرمردان و پیرزنان یا زنان بیوه ونیز افرادی که توان کار یا نیروی فعال کار ندارند، و در بین روستایی زندگی می کنند.مردم آن روستا، همه باهم در یک روز معین که قرار گذشته اند. بذر می پاشند و شخم می زنند و به هنگام درو همه باهم محصول او را درو، خرمن می کنند و می کوبند. حاصل بدست آمده رابه آن فرد ناتوان تحویل می دهند.
واره« vars»
نوعی دیگر از همیاری وجود دارد بنام وارهvara که کاری بسیار پسندیده است وآن عبارت است از این که در بین زنان عشایر و روستایی شیر گوسفندان یا گاوهای خود را با یک سنجش ساده به همدیگر واگذار می کنند که دارا و ندار ها بتوانند به اندازه کفایت خود فرآورده دامی تهیه نمایند. با این روش و همیاری ساده اگر خانواده ای یک یا دو گوسفند شیرده داشته باشد با دادن شیر آنها به وارهvara در یک دوره دست کم یک یا دو روزه می تواند با گرفتن شیر همه اهالی روستا فرآورده دامی خود را برای مدت یکسال تهیه کند.
همیاری در پُرسَه:
در بین مردم لرستان بخصوص مردم ایل چگنی اگر یک نفر از خانواده ای فوت می کند.تمامی روستاو سایر روستاهای همجوار در مراسم فاتحه خوانی شرکت فعال می کنند. و بعد از همدردی با خانواده متوفی هرکدام از شرکت کنندگان در مراسم پرسه در حد توان مبلغی به صاحبان مصیبت کمک می کنند.تا در برابر پذیرایی که از مردم شرکت کنند می کند.متضرر زیان فراوانی نشود و بازماندگان در مضیقه مالی قرار نگیرند.
هم چنین می توان به همیاری در گَل درو gal deru جو رویی joroyj و مراسم عروسی، بافندکی و… اشاره کرد.
در پایان باید گفت فرهنگی در دل تاریخ برجای می ماند و در طی قرون و اعصار به حیات خود ادامه می دهد که خمیر مایه آن مفید در زندگی مردم باشد و بتواند به سهولت مورد استفاده عامه قرار گیرد و همۀ مردم، سود و زیان خود را به عینه در آن لمس کنند با این حال اگر بگویم انگیزه ایجادngo در بین مردم ایران نضج گرفته و ریشه در فرهنگ ایرانی دارد چندان به بیراهه نرفته ایم. می توان به جرئت گفت همین فرهنگ یاری ونوع دوستی است که ما را بر این اندیشه وامیدارد،تا در عصر ماشین و تکنولوژی.اهمیت همیاری و نوعدوستی و الفت با طبیعت را که حیات ما وابسته به آن است بدانیم ودر بقا آنها بکوشیم تا مباد مورد نفرین آیندگان قرار گیرم