البرز ، پایگاه خبری روزگار، استان البرز با مساحت ۵۱۶۹۵۹.۴ هکتار در قسمت میانی رشته کوه‌های البرز واقع شده و سه و یک دهم درصد مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده است.

وسعت جنگل‌های استان با احتساب درختچه زار و بیشه زار‌های طبیعی ۱۵۲۶۷.۵ هکتار است که این جنگل‌ها را می‌توان به ۲ قسمت عمده تفکیک کرد که شامل جنگل‌های طبیعی و ذخیره گاه‌ها و جنگل‌های دست کاشت هستند، تقسیم کرد.

گونه‌های شاخص جنگلی در البرز شامل اُرس (سروکوهی)، زرشک، بنه یا پسته وحشی، داغداغان، توس و … هستند.

جنگل های استان البرز اغلب کم تراکم هستند و در ارتفاعات کرج، ساوجلاغ و طالقان پراکنده شده اند.

اگرچه در گذشته جنگل­ های طبیعی استان البرز انبوه تر بوده اند اما به دلیل بهره برداری­ های بی­ رویه از مساحت آنها کاسته شده است.

در شرایط حاضر وسعت جنگل‌ها در البرز کم شده و کمبود فضای سبز و عرصه جنگلی یکی از مهم‌ترین مسائلی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

به منظور پاکیزگی هوا، جلوگیری از توسعه بی­ رویه شهرها، جلوگیری از وقوع سیل و فرسایش خاک و همچنین ایجاد گردشگاه، جنگل­ های دست کاشت ( پارک جهان نما و هَلجِرد ) در بخش­ های مختلف استان ایجاد شده است  .

مهم ترین گونه­ های گیاهی این جنگل­ های دست کاشت، اقاقیا، زبان گنجشک، تاغ، گز و کاج است.

درختان قربانی دست آدمی

جنگل‌های استان البرز به صورت پراکنده در سطح استان پخش شده اند و نیاز است که برای افزایش فضای سبز برنامه ریزی‌های مناسبی انجام شود.

یکی از مسائل پراهمیت، این است که در کنار درختکاری و حفاظت از درختان، جلوی عواملی که باعث نابودی جنگل‌ها می‌شود را بگیریم.

در روزگار امروز جنگلکاری اهمیت زیادی دارد و باعث افزایش سرانه فضای سبز البرز و ارتقای تنوع گونه‌های جنگلی برای رسیدن به توسعه پایدار، کاهش روان‌آب‌ها و جلوگیری از سیلاب‌ها و حفاظت از خاک می‌شود.

اما در مقابل پدیده جنگلکاری، برخی اتفاقات ناگوار نظیر قطع درختان و قاچاق چوب از جمله عواملی هستند که صدمات زیادی به منابع طبیعی و محیط زیست آدمی زده اند و هرچه زودتر باید به فکر راه حلی مناسب برای این گونه مسائل درنظر گرفت.

دلایل متعددی برای پدیده قاچاق چوب در کشور وجود دارد و یکی از این دلایل عبارت از کاهش واردات چوب به کشور از یک سو و افزایش قیمت چوب از سوی دیگر است.

گرایش مردم به محصولات چوبی و ساخت ابزارآلات مختلف چوبی یکی دیگر از عوامل موثر در رشد قاچاق چوب در کشور است که باید برای مقابله با آن چاره‌جویی شود.

چه راهکاری باید اندیشید؟

پدیده قاچاق چوب به هر دلیلی که در جامعه وجود دارد باید جلوی آن گرفته شود.

ابتدا باید عواملی که سبب می‌شود چنین خسارت‌های ناگواری به جامعه وارد شوند شناسایی و سپس درصدد رفع و جلوگیری از بروز قاچاق چوب در جامعه به گونه‌ای موثر، شد.

از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا شروع آبان ماه، ۶ فقره قاچاق چوب به تعداد ۱۰۳ اصله و ۱۷.۵ متر مکعب در البرز کشف شده و این تخلفات پس از تشکیل پرونده به مقامات قضایی ارجاع داده شده است.

مقابله با قاچاق سازمان‌یافته چوب و کاهش آن نیازمند اجرای اقدامات فرهنگی است.

بازرسی های سفت و سخت

حامد فرضی، مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز درخصوص اقدامات انجام شده در راستای پیشگیری و مقابله با قاچاق چوب در سطح استان البرز می‌گوید: دریافت دستور العمل پیشگیری و مقابله با قاچاق چوب و بازدید از کارگاه‌های چوب بری از سازمان متبوع و بومی سازی آن و ارسال به شهرستان‌های تابعه انجام شده است.

او می گوید: مشخص کردن گلوگاه‌های حمل زغال، هیزم و چوب به تفکیک شهرستان‌ها به همراه آدرس و مختصات جغرافیایی از دیگر اتفاقات رخ داده شده در خصوص پیشگیری و مقابله با قاچاق چوب است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز می‌افزاید: مکاتبه با دادستان محترم البرز جهت دریافت مجوز بازدید از کارگاه‌های چوب بری و مجوز ایست و بازرسی اخذ شده و مکاتبه با فرماندهی محترم انتظامی استان جهت همکاری با پرسنل منابع طبیعی در خصوص جلوگیری از قاچاق چوب نیز صورت گرفته است.

فرضی می‌گوید: برگزاری کارگاه مشترک پیشگیری از تخریب جنگل ها، شناسایی محصولات جنگلی و چوب آلات در محل اداره کل منابع طبیعی البرز برگزار می‌شود .

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز می‌افزاید: با استقرار مداوم و شبانه روزی اکیپ ایست و بازرسی در گلوگاه‌های حمل چوب در سطح شهرستان‌ها و بازدید از کارگاه‌های چوب بری و کوره‌های تهیه زغال در سطح استان به صورت دوره‌ای و در سطح شهرستان‌های مختلف درحال پیگیری است.

او می‌ گوید: کشف ۵۲ فقره چوب آلات غیر مجاز به تعداد ۱۹۶۰ اصله و همچنین ۶ فقره به تعداد ۱۰۳ اصله چوب قاچاق در سال جاری کشف شده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز می گوید: اجرای ایست و بازرسی و کنترل محموله‌های چوب در گذرگاه‌های حمل چوب و بازدید از کارگاه‌های چوب بری و کوره‌های زغال در سطح استان از دیگر تدابیر جهت مقابله با قاچاق چوب در البرز است.

تبر به جان آدمی

درختان، اکسیژن مورد نیاز آدمی را تامین می‌کنند بنابراین با قطع هر درخت منبع تولید اکسیژن برای چند تن از انسان ها از بین می‌رود، البته همه می‌دانند که این تنها اثر زیانبار قطع و نابودی درختان نیست.

باید اذعان داشت که آثار زیانبار قطع و نابودی درختان به وضوح و به سرعت قابل مشاهده و لمس نیست، اما به مرور خسارت‌های جبران ناپذیر آن پیش روی چشمان ما قرار خواهد گرفت و اگر دست کم این گونه نباشد، نسل‌های بعدی و فرزندان ما را با مشکل مواجه خواهد کرد.

از سوی دیگر کشور ما سرزمینی با اقلیم خشک و نیمه خشک به شمار می‌رود و اهمیت حفظ و توسعه پوشش گیاهی در آن نسبت به سایر سرزمین‌ها ۲ چندان است.

طی یک قرن اخیر شاهد کاهش قابل توجه جنگل‌ها و پوشش گیاهی میهن مان به دلیل توسعه شهرنشینی، گسترش استفاده از مصنوعات و وسایل چوبی و فعالیت های مخرب بودیم.

محمدخانی، کارشناس ارشد زیست‌شناسی درباره اهمیت جنگل در زندگی انسان‌ها می‌گوید: درختان مایه حیات انسان‌ها و حیوانات و در واقع مایه تنفس زمین هستند .

محمدخانی می افزاید: با جذب گاز‌های سمی از جمله دی‌اکسید کربن و تولید اکسیژن که یکی از اساسی‌ترین نیاز‌های حیات انسان و حیوانات است باعث دوام حیات انسان و سلامت چرخه طبیعت می‌شوند.

او می گوید: درختان همان‌گونه که از لحاظ ثمردهی و میوه دادن برای انسان‌ها و حیوان‌ها اهمیت دارند و مهم‌ترین منبع تغذیه موجودات زنده به حساب می‌آیند در جلوگیری از فرسایش خاک کشاورزی، جلوگیری از تخریب سیل و باران، اعتدال آب و هوا موثر هستند .

قطع درختان، قطع شریان زندگی/ گزارشگر باشید

باقری کارشناس محیط زیست می گوید: پوشش گیاهی، مراتع، جنگل‌ها و فضای سبز در هر کشوری جزو سرمایه‌ها و ثروت آن جامعه به حساب می‌آیند و حفاظت از این گنجینه ارزشمند در توسعه و آبادانی کشور نقش مهمی ایفا می‌کند.

او می افزاید: حفظ آب و خاک، جلوگیری از فرسایش خاک، توسعه مراتع و جنگل‌ها، افزایش منابع آب زیرزمینی،  پارک‌های طبیعی جنگلی و… اهمیت زیادی در فرآیند توسعه اقتصادی کشور دارد، تا آنجا که کارشناسان اقتصادی معتقدند این فرآیند نقش موثری در اقتصاد مقاومتی کشور نیز ایفا می‌کند.

نظارت بر قطع درختان با جهاد کشاورزی و صدور مجوز برای حمل آن با منابع طبیعی است.

مردم در صورت مشاهده قطع درختان در جنگل می‌توانند یا با سامانه ۱۳۱ جهاد کشاورزی و یا با ۱۵۰۴ منابع طبیعی تماس برقرار کنند تا اگر درختی که در حال قطع شدن است نیرو‌های یگان حفاظت منابع طبیعی وارد عمل شوند.

همچنین نیروی انتظامی دیگر ارگانی است که بر موضوع قاچاق چوب نظارت دارد و شهروندان البرزی می توانند در صورت لزوم با شماره ۱۱۰ تماس حاصل نمایند.

آینده سبز

جنگل، فضای سبز و پوشش گیاهی نقش مهمی در سلامتی جسم و روح انسان دارند و امروزه جنگل‌ها یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار در هر کشوری محسوب می‌شوند و حفاظت یا تخریب آن‌ها به طور مستقیم با پیشرفت یا عدم پیشرفت جوامع بستگی دارد.

در سال‌های گذشته روند تخریب جنگل‌ها سیر صعودی به خود گرفته و متاسفانه این منبع غنی و ثروت طبیعی که به نسل‌های آینده نیز تعلق دارد در حال نابودی است.

دلالان و قاچاقچیان چوب به دلیل اینکه برخی از چوب‌ها قیمت بالایی دارند به قطع درختان و فروش آنان مشغول می‌شوند، این معضل می تواند  به نابودی جنگل ها منجر شود.

انسان‌ها در حفظ اکوسیستم جنگل‌ها نقش ویژه‌ای دارد و هرگونه دخالت نابجا در محیط زیست و پوشش‌های گیاهی در نهایت به ضرر آدمی تمام خواهد شد بنابراین انتظار می رود قدری به خودمان بیاییم و آینده سبز خود و فرزندان مان را فدای درآمد و سود نکنیم.

گزارش:اکبر حیدری