رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت، گفت:‌ اگر در گروه سنی بالای ۷۵ سال واکسیناسیون انجام نمی‌شد، در موج پنجم ده‌ها هزارنفر از این گروه سنی بیشتر فوت می‌کردند.

به گزارش روزگار پرس ، دکتر علی شریفی زارچی در نشست خبری با خبرنگاران، درباره اثرگذاری واکسنهای کرونا در پیشگیری از ابتلا و مرگ و میر ناشی از این بیماری، گفت: بهترین نوع نگاه، نگاه علمی دقیق و واقع بینانه است و ما سعی کردیم کاملا مبتنی بر داده و بر اساس مشورت با متخصصین یک سری از شاخص‌ها را برای اثرگذاری واکسن تعریف کنیم و به صورت شفاف و واقعی خدمت مسئولان تصمیم‌گیر ارائه دهیم؛ پس گزارشی که خدمت وزیر بهداشت ارائه شد دقیقا همان چیزی است که به مردم هم ارائه شد.

وی تاکید کرد: در مورد واکسن باید دو موضوع تفکیک شود تا مردم سردرگم نشوند. وقتی به مقوله فوت می‌پردازیم یک موضوع فوت یا بستری بر اثر عوارض واکسن و موضوع دوم فوت یا بستری بر اثر ابتلا به کرونا بعد از چندین ماه از دریافت واکسن است. هر آنچه از سمت مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات تهیه شد و به اطلاع مردم رسید در مورد بررسی ابتلا و مرگ به علت ابتلا به کرونا است که در این شرایط باید دو کفه ترازو را در نظر گرفت که اگر واکسن نمی‌زد چقدر ممکن بود مبتلا شود و حالا که واکسن تزریق کرده، احتمال چقدر است.

وی افزود: اگر شرایط به اینگونه بود که واکسن‌ها ایمنی ۱۰۰ درصد می‌آوردند آن وقت شرایط ایران و جهان متفاوت بود و همه با خیال راحت ماسک را کنار می‌گذاشتند و به زندگی عادی برمی گشتند ولی تجربه ایران و بقیه کشورها نشان می‌دهد واکسن ایمنی ۱۰۰ درصد ایجاد نمی‌کند. در بین رسانه‌ها و مردم افرادی هستند که بعد از واکسن چند ماه بعد مبتلا به کرونا شده و فوت کرده است که نکته درستی است اما آیا اگر واکسن نمی‌زد هم احتمال به همین گونه بود. یک مثال این است که وقتی کرونا می‌آید انگار شما را از یک ساختمان پرت می‌کند و این که شما از طبقه اول پرت شوید یا دهم، متفاوت است.

شریفی زارچی با تاکید بر اینکه واکسیناسیون ریسک فوت ناشی از کرونا را کاهش می‌دهد، اظهار کرد: این دقیقا چیزی است که بر اساس گزارشات ما به روشنی ارائه شده است. درصد اثرگذاری واکسن تابع سن و شرایط موج بیماری در کشور است و درصد اثرگذاری واکسن در سنین ۲۵ تا ۵۰ سال با مثلا ۵۰ تا ۷۵ سال متفاوت است‌ و صرفا اعلام یک عدد، ساده‌انگاری است.

شریفی زارچی، بیان کرد: اثر واکسیناسیون را بر موارد زیادی می‌توان سنجید و چون فوت اتفاق مهمی است، در گزارش میزان اثرگذاری واکسن بر فوت افراد را بررسی کردیم. هر تاریخ مقایسه افراد را به سه گروه تقسیم کردیم، کسانی که واکسن نزدند، کسانی که یک نوبت واکسن زدند و کسانی که دو نوبت واکسن زدند. اگر بخواهید تاثیر واکسیناسیون بر فوت را مشاهده کنید اگر در گروه سنی بالای ۷۵ سال واکسیناسیون انجام نمی‌شد، در موج پنجم ۱۰ ها هزارنفر از این گروه سنی بیشتر فوت می‌کردند.

وی در پاسخ به سوال ایسنا درباره تخلف شکل گرفته در زمینه صدور کارت تقلبی واکسن کرونا که توسط بازرسی وزارت بهداشت اعلام شد، گفت: برخی کشورها قوانین سختگیرانه روی نوع واکسن برای مسافران ورودی به کشورشان اعلام کردند و گفتند فقط برندهایی خاص را می‌پذیرند که همپوشانی آن در کشور ما می‌شود واکسن آسترازنکا. به نظر ما به شدت سیاست محدود کردن نوع واکسن‌ها توسط کشورها جان مردم را به خطر می‌اندازد و مثلا در کارت واکسن فردی ۴ نوع واکسن ثبت شده است که با بررسی‌های بیشتر دیدیم هنوز نوبت تزریق نرسیده بوده ولی فرد مجبور به تزریق دو واکسن متفاوت از هم بوده است‌ و نوبت سوم و چهارمش ماهیت دز بوستر هم نداشته است. البته این شرایط فقط مشکل ما نیست و به عنوان مثال بیش از یک میلیارد نفر چینی که واکسن سینوفارم دریافت کردند الان برای ورود به برخی کشورها با محدودیت روبرو هستند.

او ادامه داد: برخی مردم در شرایط ناچاری باید به این سفرها بروند و این شرایط برایشان وجود دارد. نگاه ما این است که سیاست تفکیک نوع واکسن در این افراد جان افراد را به خطر می‌اندازد چون مجبور می‌شوند خارج از نوبت، مجدد واکسن بزنند. از طرفی ویرایش کارت واکسن به سادگی میسر نیست؛ چون ناصادقانه است و کارت واکسن یک سند رسمی کشور است و اگر چنین اتفاقی رخ می‌داد اعتبار کارت واکسن را زیر سوال می‌برد. امکان ویرایش اطلاعات کارت واکسن را فقط محدود به مرکز مدیریت و فناوری اطلاعات کردیم که امکان حذف رکورد داشته باشد آن هم برای افرادی که نوبت اول و دومشان مغایر ثبت شده بود؛ در حالی که چنین نبود و نیاز به اصلاح کارت وجود داشت.

وی افزود: علاوه بر آن دانشگاه علوم پزشکی باید یک فرم شامل سه امضا از رئیس حراست، رئیس بازرسی و معاون بهداشت بدهد که مطمئن باشیم درخواست ویرایش درست است. بنابراین شرایط دخل و تصرف در کارت واکسن را کاهش دادیم‌. سپس آمدیم دیدیم برخی واقعا برای سفر تحت فشار هستند و کمیته فنی اعلام کرد افرادی که قبلا دو نوبت واکسن زدند و در شرایط اضطرار هستند کمیته سه نفره در دانشگاه علوم پزشکی تشکیل شود و ضمن اینکه مخاطرات تزریق ۴ نوبت واکسن را برای فرد توضیح دهند و از او رضایت آگاهانه بگیرند و یک یا دو نوبت واکسن آسترازنکا به او تزریق کنند که در کارت واکسنش ثبت شود و بتواند به سفر برود. بنابراین اگر کسی میخواهد این امکان برایش میسر باشد، باید درخواست خود را به دانشگاه ارائه دهد تا این اجازه تزریق واکسن اضافه را بگیرد.

او تاکید کرد: قبل از آغاز صدور کارت دیجیتال واکسن، تخلف وجود داشت که اعتباری هم نداشت. در موضوع تخلفی که رئیس بازرسی به آن اشاره کردند موضوع تخلف به فناوری اطلاعات مربوط نیست و در حال پیگیری سرنخ‌ها هستند.

او در پاسخ به سوال دیگر ایسنا درباره صدور کارت واکسن برای افرادی که در طرح‌های مطالعاتی واکسن‌ها شرکت کردند، اظهار کرد:  یک طرح مطالعاتی واکسن برکت بود که اطلاعات کل افرادی که واکسن تزریق کرده بودند ثبت شد و کارت واکسن صادر شد و این موضوع برای واکسن پاستور هم رخ داد. در مورد واکسن کووپارس، اسپایکوژن و فخرا، امکان ثبت را به برگزار کنندگان کارآزمایی بالینی پیشنهاد دادیم ولی چون تعداد افراد زیاد بود آنها درخواست داشتند اطلاعات را به صورت فایل به ما بدهند و ما به دنبال صحت سنجی اطلاعات هستیم. تلاش میکنیم  داوطلبان دریافت واکسن رازی و اسپایکوژن تا هفته آینده برایشان کارت صادر شود که کنار کارت واکسن نوشته می‌شود کارآزمایی بالینی تا زمانی که با تایید برند توسط غذا و دارو کارت اصلی صادر شود.

شریفی درباره چرایی نبود اطلاعات تزریق دز سوم واکسن کرونا در استان گلستان، گفت: استان گلستان از یک سامانه بهداشتی استفاده می‌کنندبه  نام ناب که سامانه متفاوتی از عمده استان‌های کشور است. همه سامانه‌های سطح یک بهداشتی داده‌هایشان را با یک سیستم مرکزی و بر اساس یک وب‌سرویس تبادل می‌کنند. حال ممکن است سامانه ناب اطلاعاتش را درباره دز سوم تزریق واکسن کرونا ارسال نکرده باشد که این موضوع را پیگیری می‌کنیم.

شربفی زارچی درباره رنگ بندی‌های کرونایی شهرها، نیز گفت: این رنگبندی تاکنون بر اساس شاخص بستری اعلام شده است و چون موج مرگ، ۱۲ روز بعد از موج بستری است، نمیتوان برای تغییر رنگبندی صبر کرد. اینکه چرا رنگبندی بر اساس تست‌های مثبت اعلام نمی‌شود، در بهمن سال گذشته که خوزستان قرمز شد این موضوع در درصد تست‌های مثبت نمایان نبود و این موضوع فاکتورهای متعددی دارد که آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

وی افزود: شهرهای مرزی مثل زابل، پاوه، بانه و… داریم که قرمز و افزایشی است. الان بیشترین دغدغه ما در نواحی از خراسان جنوبی است.

سرپرست مرکز آمار و فناوری اطلاعات بیان کرد: اثربخشی واکسن روی ابتلا، بستری و فوت قابل بررسی است و ما در مطالعه ای میزان اثربخشی واکسن روی فوت را در بازه ۵ تیر که آغاز تزریق نوبت دوم واکسن در کشور بود را بررسی کردیم و اگر واکسیناسیون‌ اتفاق نمی‌افتاد ده ها هزار مرگ در گروه سنی بالای ٧۵ سال داشتیم. همچنین باید دانست، بیان این جمله که چند درصد افراد واکسن زده، فوت شدند، آمار  نادرستی است که متاسفانه گروه‌های ضد واکسن از آن استفاده می‌کنند.

وی افزود: ما در گزارش ارائه شده درباره اثربخشی واکسن در پیشگیری از مرگ و میر تنها افراد تست مثبت کرونا را ملاک قرار ندادیم و افرادی که مشکوک و علامت دار بودند در آمار لحاظ شدند.

او تاکید کرد: میزان مرگ و میر در گروه ٢۵ تا ۴٩ سال که واکسینه نشده‌اند بیشتر است و باید جوانان را برای این منظور متقاعد کرد واکسن بزنند زیرا جوانان عامل انتقال بیماری به سایر اعضای خانواده هستند.

شریفی زارچی درمورد پرونده الکترونیک نیز، گفت: الان داریم تلاش میکنیم هرچه سریع تر امکان دسترسی به صورت وب سرویس فراهم شود. برخی مسائل هم از گذشته وجود داشته است مثل موضوع کدینگ. باید توجه داشت که به دلیل تعدد سامانه‌ها در بیمه‌ها کد خدمات سلامت و داروها متفاوت بود و ما در چند ماه اخیر کدگذاری را یکسان سازی و استانداردسازی کردیم که یک اقدام زیربنایی بود.

وی افزود: برای بررسی آثار هر یک از واکسن‌ها باید به پارامتر زمان تزریق، سن تزریق و شرایط پیک اهمیت داد. نتایجی هم که مشخص شده است عمدتا اثرگذاری واکسن سینوفارم است که سهم بالاتری در تزریق داشته است‌.

وی در خصوص پیش‌بینی موج ششم کرونا، تصریح کرد: پیش بینی زمان شروع یک موج دشوار و پیچیده است و محتمل ترین شرایط در شکل گیری یک موج می‌تواند ناشی از ورود یک سویه جدید به کشور باشد. با دوستان در انستیتو پاستور تماس گرفتیم که موارد ابتلا در شهری مرزی مانند زابل را بررسی کنند تا ببینیم سویه جدیدی وارد کشور شده است یا خیر؟

او تاکید کرد: هنوز شواهدی از ورود سویه جدید به کشور گزارش نشده است و اکنون روند بستری در اکثر استان‌ها به جز خراسان جنوبی نزولی و در شهرستان‌های قرمز هم روند بستری صعودی است و همچنان باید نکات بهداشتی را رعایت کنیم و نمونه‌گیری برای توالی‌یابی ویروس از سوی دانشگاه‌های علوم پزشکی انجام می‌شود و توالی یابی در دانشگاه علوم پزشکی تهران، انستیتو پاستور و دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی انجام می‌شود. البته نگرانی‌های ما از ورود سویه جدید به دلیل شرایط سایر کشورها برقرار است.