با توجه به تاکید رییس سازمان منابع طبیعی کشور در خصوص داده‌های استخراج‌شده از ایستگاه‌های پایش حوضه‌های آبخیز معرف و زوجی به عنوان اطلاعات مبنایی برای اجرای پروژه‌های آبخیزداری در نقاط مختلف کشور و اهمیت حوزه آبخیز معرف و زوجی با مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان در این خصوص به گفتگو پرداختیم.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان، مدیریت آبخیزداری سابق (سازمان جهاد سازندگی منطقه گرگان و گنبد) در سال ۱۳۷۹ با همکاری گروه حوزه های معرف و نمایشی اداره امور اجرایی آبخیزهادر راستای بررسی اثرات فعالیتهای آبخیزداری بر روی میزان فرسایش و رسوب خاک به عنوان پایلوت حوزه معرف و زوجی در اراضی لسی کشور وکاهش میزان رسوب و فرسایش خاک از مناطق بالادست حوزه آبخیز نمونه در پی رخدادهای بارندگی منجر به ایجاد رواناب و سیلاب در نتیجه اقدامات آبخیزداری صورت گرفته در زیر حوضه نمونه در مقایسه با زیر حوضه شاهد (عدم اجرای اقدامات مدیریتی) اقدام به درنظر گرفتن حوزه معرف و زوجی کچیک نموده است. با توجه به اهمیت حوزه آبخیز معرف و زوجی با مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان در این خصوص به گفتگو پرداختیم.
در خصوص حوزه آبخیز معرف و زوجی برای ما توضیحاتی ارایه کنید؟
مساحت حوزه آبخیز معرف و زوجی کچیک حدود ۳۶۰۰ هکتار است و در بخشی از حوزه آبخیز قرناوه بوده از زیر حوزه‌های حوزه آبخیز بزرگ گرگانرود قرار دارد.
حوزه در ۲۵ کیلومتری جنوب غربی شهر مراوه تپه است و در منتهی الیه شمال شرق استان گلستان قرار دارد و محدوده جغرافیایی آن از شمال به ارتفاعات بابا شمل، از جنوب به جنگلهای عنابلی، از شرق به رشته کوه شلمیو ازغرب به محور ارتباطی کلاله- مراوه تپه محدود میشود.
حوزه آبخیز معرف و زوجی کچیک دارای ۲ زیر حوزه نمونه به مساحت ۱۸۰ هکتار و شاهد به مساحت ۱۸۰ هکتار است به طوری که در زیر حوضه نمونه طی چندین سال اقدام به عملیات آبخیزداری (عملیات بیولوژیک، مکانیکی و بیومکانیک) صورت گرفته و در زیر حوضه شاهد هیچگونه عملیاتی صورت نگرفت.
اهداف اجرای این پروژه چیست؟
جمع آوری و انتشار آمار اقلیمی و اطلاعات مناطق همگن، تحلیلهای منطقهای از میزان فرسایش خاک، برآورد میزان تأثیر عملیات مختلف بیولوژیک، بیومکانیک و مکانیک و اثرات مختلف مدیریتی در کاهش میزان رواناب، فرسایش و رسوب، مشاهده عینی نتایج فعالیتهای آبخیزداری صورت گرفته در مناطقی که فعالیتهای آبخیزداری صورت گرفته در زیر حوزه نمونه با زیر حوزه شاهدکه عملیاتی صورت نگرفته است و اولویت بندی برنامههای حفاظت خاک نظیر عملیات مختلف بیولوژیکی، سازهای، بیومکانیک و مدیریتی در کاهش رواناب و رسوب از اهداف اجرای این پروژه است.
چه اقدامات شاخصی در اجرای پروزه انجام شده است؟
فرموله نمودن رابطه تراز-دبی با دقت یک هزارم متر به منظور تسریع در نحوه برآورد میزان دبی و تهیه هیدروگراف و ارائه آن به سازمان و سایر استان ها به دلیل فرایند طولانی محاسبه تراز آب و تعیین دبی بر اساس دستورالعمل ارائه شده در فلوم های سانتاریتا، تعریف روابط و فرمول های شرطی پیشرفته برای تعیین میزان تبخیر و تعرق پتانسیل با حذف کلیه داده های پرت در ایستگاه کلیماتولوژی، تهیه فلور و بانک بذر مرتع حوزه آبخیز زوجی کچیک و تهیه و تدوین شیوه نامه و استاندارسازی نفوذسنجی از اقدامات اصلی در این پروژه بوده است.
سایر اقدامات انجام شده در حوزه را عنوان کنید؟
احداث ساختمان اداری مشتمل بر مرکز رایانه، آزمایشگاه و ساختمان سرایداری، آغاز مرحله اجرایی پروژه در محدوده روستای کچیک در سال ۱۳۷۹، احداث و تعبیه سه عدد فلوم از نوع سانتاریتا برای اندازه گیری مقادیر دبی سیلابی در انتهای هر دو زیر حوضه نمونه و شاهد و در انتهای کل حوزه آبخیز معرف و زوجی، نصب دو عدد ایستگاه باران سنج معمولی (واقع در روستای خانگه و روستای آق امام)، دو مورد دستگاه ثبات باران سنجی (واقع در روستای آق امام و ایستگاه کلیماتولوژی)، نصب و تعبیه سه سایت پلات جهت اندازهگیری و مقادیر رسوب و گل آلودگی، اندازه گیری بار معلق یا غلظت رسوب حمل شده در رواناب در مواقعی که بارندگی که منجر ایجاد رواناب شود توسط متصدی حوزه، احداث سیستم چاهک از جمله سایر اقدامات انجام شده بوده است.
