✍نجمه صالحی

 

وقتی «مسجد» از آغاز اسلام تاکنون، پایگاهی معنوی و اجتماعی بوده و کارکردهای گسترده‌ای داشته که با هیچ نهاد مردمی در طول تاریخ قابل مقایسه نیست؛

وقتی «مسجد» می‌تواند زمینه‌ساز برپایی دولت و تمدن نوین اسلامی باشد و بارها در تاریخ، نقطه آغاز حرکت‌های بزرگ اجتماعی و سیاسی بوده است؛

وقتی «مسجد» از ماندگارترین تراث اسلام و رسول خاتم صلی‌الله‌علیه‌وآله است و نه‌فقط یک بنا، بلکه مفهومی هویت‌ساز برای امت اسلامی محسوب می‌شود؛

وقتی «مسجد» خانه خدا، مأمن دل‌های بی‌قرار و نماد ایمان و معنویت در جوامع اسلامی است؛

وقتی مسجد می‌تواند پایگاه اندیشه، تصمیم‌سازی، تربیت نسل و تقویت همبستگی اجتماعی باشد…

 

پس چرا امروز بسیاری از مساجد در مهجوریت فرو رفته‌اند؟

 

مهجوریت مسجد را باید در محدود شدن کارکرد آن به نماز و مناسبت‌های مذهبی، ضعف در برنامه‌ریزی فرهنگی و اجتماعی، بی‌توجهی به نیازهای نسل جوان و فاصله گرفتن سبک زندگی مدرن از الگوی مسجدجویی جست‌وجو کرد. مسجدی که روزگاری مرکز علم، عبادت، سیاست و اجتماع بود، امروز در بسیاری از نقاط صرفاً یک بنای عبادی است.

 

اما مسجد می‌تواند دوباره به اوج بازگردد؛ به شرط آنکه نقش تمدنی آن را احیا کنیم. مسجد باید پایگاه گفت‌وگو، تولید اندیشه و حل مسائل جامعه باشد؛ فضایی که جوانان و خانواده‌ها در آن حضور فعال داشته باشند. نشست‌های معرفتی، کارگاه‌های مهارت زندگی، کانون‌های فرهنگی، کتابخانه‌های دیجیتال و حتی مشاوره‌های اجتماعی می‌توانند جایگاه مسجد را در زندگی مردم تقویت کنند.

 

زیباسازی مساجد، نوسازی امکانات، بهره‌گیری از فناوری‌های نو و شبکه‌سازی میان مساجد نیز گامی مهم در ارتقای جایگاه این پایگاه الهی است. اگر مسجد دوباره بتواند همزمان پاسخگوی نیاز معنوی، فکری و اجتماعی جامعه باشد، بی‌تردید بار دیگر به قلب تپنده امت اسلامی تبدیل خواهد شد.

 

پ.ن: ۲۱ آگوست، مصادف با ۳۰ مرداد ماه سال‌روز به آتش کشیدن مسجدالاقصی در سال ۱۹۶۹، روز جهانی مسجد نامگذاری شده است و همه ساله برنامه‌های مختلفی به منظور بزرگ‌داشت این روز در ایران و کشور‌های مختلف به ویژه اسلامی برگزار می‌شود.