شیوع گسترده کرونا از یک سو و گرمای هوا از سوی دیگر، رفت‌وآمدها را کاهش داده و به تبع آن میزان استقبال برای اهدای خون نیز کاهش یافته در حالی که اهدای خون زمان نمی‌شناسد و انسان‌های بسیاری نیازمند دریافت خون هستند و منتظرند تا هموطنان نوعدوست با اهدای خون، به آنها زندگی دوباره ببخشند.
در این روزها کرونا در سراسر کشور جولان می دهد و گرمای هوا نیز مزید بر علت شده است، رعایت پروتکل های بهداشتی در این شرایط آب و هوایی طاقت ها را تاب کرده و همین مساله نیز سبب تا رفت و آمدها کاهش یابد و بسیاری از هموطنانی که نیازمند خون هستند را فراموش کنیم.
خون مایع حیات بخشی است که به بسیاری از نیازمندان حیات می بخشد و آنها چشم انتظار یاری هموطنان خود هستند. بیماران نیازمند به خون از جمله افراد مبتلا به تالاسمی و هموفیلی و همچنین بیماران سرطانی و مصدومان حوادث رانندگی نیازمند همیشگی به خون هستند و اهدای خون می تواند جان بسیاری از آنها را نجات دهد اگر چه بعد از شیوع ویروس کرونا میزان استقبال از خون در همه دنیا کاهش یافته است و این میزان کاهش در ایران نسبت به بسیاری از کشورهای دیگر کمتر است و تاکنون هیچ نقطه ای در کشور از نظر ذخایر خون به بحران نرسیده است و از طریق شبکه ملی خون رسان، کمک انسان دوستانه و اهدای خون داوطلبانه ایرانیان، خون مورد نیاز تأمین شده است.
با این حال بحران هایی از جمله کرونا، کاهش یا افزایش دمای هوا و بحران های طبیعی و برخی دیگر از مسائل همیشه بر میزان استقبال برای اهدای خون تاثیرگذار هستند، چرا که برخی از فرآورده‌های خونی مانند پلاکت دارای عمر کوتاهی هستند و همچنین بهترین مکان برای نگهداری خون در رگ های اهدا کنندگان است تا در صورت نیاز برای اهدای خون به مراکز اهدای خون مراجعه کنند.
باید توجه داشت که نیاز به خون همیشگی و مستمر است و بسیاری از بیماران مانند تالاسمی ها که از مصرف‌کنندگان همیشگی خون هستند این در حالی است که در استان‌های جنوبی کشور در روزهای گرم تابستان و از سوی دیگر شیوع گسترده ویروس کرونا در استان های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کرمان منجر به کاهش اهدای خون شده است اما با تدابیر اتخاذ شده از سوی سازمان انتقال خون و با استفاده از شبکه ملی خون رسان، نیاز به خون بیماران در استان سیستان و بلوچستان و دیگر استان‌ها تامین شده است و در این استان‌ها دغدغه تامین خون وجود ندارد اما همان طور که گفته شد نیاز به خون همیشگی است و وقتی که خون های ذخیره شده به مصرف بیماران می رسد، باید با اهدای به موقع، خون جایگزین و ذخیره در همه استان‌های کشور حفظ شود تا در مواقع مورد نیاز خون و فراورده های آن تامین شود.
در این روزهای گرم بیش از هر زمان دیگر با توجه به شیوع گسترده کرونا در سراسر کشور نیاز به اهدای خون وجود دارد و نیاز است هموطنان بویژه کسانی که دارای گروه های خونی منفی هستند با رعایت اصول ایمنی و پروتکل های بهداشتی در مراکز اهدای خون حضور یافته و خون خود را اهدا کنند.
اهدای خون در ایران کاملاً داوطلبانه است و بدون هیچ گونه چشمداشت انجام می شود و ایرانیان برای کمک به همنوعان بیمار خود سالانه بیش از دو میلیون و یکصد هزار واحد خون اهدا می کنند.
نیازمندان به خون و فراورده های آن
بشیر حاجی بیگی سخنگوی سازمان انتقال خون گفت :برخی از بیماران مانند بیماران تالاسمی و هموفیلی از مصرف کنندگان دائمی خون هستند و مصرف خون برایشان حیاتی است و بیش از ۲۰درصد از خون اهدایی توسط بیماران مبتلا به تالاسمی به مصرف می رسد و از سویی دیگر مصدومان حوداث رانندگی ونوزادانی که دچار زردی می شوند برخی از بیماران که نیاز به اعمال جراحی دارند از نیازمندان به خون هستند و از سویی دیگر برخی از بیماران مانند بیماران سرطانی هم نیازمند فرآورده هایی چون پلاکت و پلاسما هستند .
وی افزود: سازمان انتقال خون در ایران متولی جمع آوری و تامین خون مورد نیاز بیمارستان ها و مراکز درمانی است و گاهی به دلیل برخی شرایط مانند وقوع برخی از حوادث و اعمال جراحی نیاز به خون افزایش می یابد و تامین خون و فرآورده های آن فقط از راه اهدای خون توسط اهدا کنندگان که انسان هایی نوع دوست و ایثار گر هستند امکان پذیر است .
حاجی بیگی ادامه داد: از سویی دیگر گاهی در شرایط خاص مانند سردی، گرما و آلودگی هوا و البته از سال گذشته تا کنون هم به خاطر شیوع کرونا میزان اهدایی خون کاهش یافته است و بنابراین ازیک طرف افزایش مصرف خون و از سویی دیگر کاهش اهدای خون شرایطی را فراهم کرده است که اهدا کنندگان خون به یاری سازمان انتقال خون و بیماران بیایند و با اهدای به موقع خون نجات دهنده جان بیماران باشند .
ازچه سنی می توان خون اهدا کرد؟
حاجی بیگی گفت: در کشور ما از سن ۱۸ سالگی تا ۶۰ سالگی می‌توان خون اهدا کرد، اهداکنندگان مستمر خون (با سابقه حداقل دو بار در سال ) تا سن ۶۵ سالگی با نظر پزشک مستقر در انتقال خون و مشاور اهداکنندگان می‌توانند خون اهدا کنند.
وی در توصیه به متقاضیان اهدای خون افزود: هنگام مراجعه برای اهدای خون حتماً کارت ملی همراه داشته باشند، وزن اهداکنندگان بالای ۵۰ کیلوگرم باشد،-آقایان در سال ۴ بار و خانم‌ها به خاطر مسائل فیزیولوژیک سه بار در سال می‌توانند خون اهدا کنند،- افرادی که تحت عمل جراحی قلب باز قرار گرفته‌اند معاف دائم از اهدای خون هستند و زنان تا پایان دوره شیردهی از اهدای خون معاف هستند.
کرونا از طریق اهدای خون منتقل نمی شود
حاجی بیگی گفت :ویروس کرونا از طریق اهدای خون قابل انتقال نیست و بنابراین اهدای خون حتی در روزهای شیوع ویروس عملی بی خطر و مطمئن تلقی می شود.
تا کنون هیچ سندی مبنی بر اینکه ویروس کرونا از طریق خون منتقل می‌شود وجود ندارد، بنابراین ویروس کرونا از طریق خون انتقال نمی‌یابد.
وی ادامه داد: مردم بخصوص اهدا کنندگان خون توجه داشته باشند که ویروس کرونا از طریق ترشحات بینی، بزاق و ترشحات تنفسی انتقال می یابد و مردم در این زمینه اصول بهداشتی و ایمنی را رعایت کنند و بخصوص شست و شوی دست ها با آب صابون و ضد عفونی کردن آنها و رعایت فاصله با یکدیگر و به ویژه افراد بیمار را به طور جدی رعایت کنند.
حاجی بیگی افزود: نکته دیگر که مردم و بخصوص اهدا کنندگان خون باید مورد توجه قرار دهند این است که در کیت های تشخیصی برای کرونا از ترشحات بزاق و بینی فرد مشکوک به کرونا استفاده می شود و این کیت تشخیصی هیچ ربطی به خون ندارد.
سخنگوی سازمان انتقال خون گفت: مراکز اهدای خون سازمان انتقال خون ایران تشابهی با مراکز درمانی ندارند و میزبان داوطلبان اهدای خون هستند که در گروه سالم ترین اقشار جامعه جای گرفته اند از این رو خطر ابتلا به بیماری کووید۱۹ در مراکز اهدای خون بسیار ناچیز است.
وی ادامه داد: این سازمان از بدو تاسیس تاکنون سازمانی متفاوت با دیگر مراکز بهداشتی و درمانی در سطح کشور بود و سازمان انتقال خون ایران و مراکز اهدای خون وابسته به این سازمان در سراسرکشور نه تنها میزبان بیماران نیست، بلکه همواره پذیرای سالمترین اقشار جامعه است.
اهدای خون در پاندمی کووید۱۹
حاجی بیگی گفت: مهم‌ترین دغدغه مراکز انتقال خون در دوران پاندمی کووید ۱۹ حفظ توازن میان تولید و تقاضا است، اعداد اهداکنندگان ممکن است کاهش پیدا کند که نرخ این کاهش در بعضی از کشورها ۳۰ درصد بوده است.
وی افزود: همچنین در مواقع کاهش ذخایر خون در دنیا ممکن است لازم باشد بیمارستان‌ها بیماران بر اساس میزان و نوع نیاز به خون و فراورده های آن اولویت بندی کنند. تشکیل کمیته‌های بیمارستانی برای کاهش هدررفت خون و محصولات آن و مدیریت بهینه مصرف خون باید در دستور کار قرار گیرد.
حاجی بیگی با اشاره به امنیت مراکز اهدای خون و سلامت خون های اهدایی گفت: با توجه به مطالعات موجود و رفتار کرونا ویروس‌های قبلی احتمال انتقال بیماری از طریق انتقال خون نزدیک به صفر است.
نیاز به خون همیشگی است
سخنگوی سازمان انتقال خون گفت: اما هموطنان نوعدوست که در همه شرایط یاری‌گر سازمان انتقال خون برای تامین خون و فرآورده‌های خون مورد نیاز بیماران نیازمند به خون هستند، توجه داشته باشند که ترس از کرونا موجب این نشود که اهدای خون را فراموش کنند، مردم توجه داشته باشند که نیاز به خون همیشگی است، پس بنابراین بیماران نیازمند به خون را فراموش نکنند و به کمک این بیماران بشتابند.
وی تاکید کرد: اهدا کنندگان خون اطمینان داشته باشند که سازمان انتقال خون بر اساس آخرین استانداردهای سازمان بهداشت جهانی و سازمان‌های انتقال خون جهان، تمام نکات ایمنی و بهداشتی را رعایت می کند و تمام مراکز انتقال و اهدای خون و تمام تجهیزات این مراکز درکشور در حال حاضر و همین طور همیشه، ضد عفونی و استریل می شوند و اهدا کنندگان با اطمینان خاطر خون اهدا کنند.
از: ناهید حاجی خانی
