اصلاح طلبان در ارتباط با چین در چندماه اخیر دو رویکرد داشتند:
رویکرد اول: تناقض چین خوب یا چین بد!
آذرماه امسال و در جریان سفر رئیس‌جمهور چین به عربستان، محمد مهاجری، سردبیر یک پایگاه خبری اصلاح‌طلب در توئیتر نوشت: «آقای شی از پکن به ریاض رفته و با بزرگ‌ترین متحد آمریکا در منطقه و جدی‌ترین رقیب اقتصادی و سیاسی ایران قرارداد استراتژیک بسته و برای هم کلی نوشابه باز کرده‌اند. و در همین حال، ما سر کاریم و روی دیوار چین یادگاری می‌نویسیم و به پیمان شانگهای می‌نازیم».
مهاجری در روزهای اخیر و پس از سفر رئیس‌جمهور کشورمان به چین و انعقاد قراردادهای گسترده با این کشور، به یک باره چین را غیر قابل اعتماد معرفی کرد و این بار در مطلبی در توئیتر خود عنوان کرد: «بزرگی به درستی گفته: بعد از اینکه به غربی‌ها دست دادید انگشتانتان را بشمارید مبادا کم شده باشد. مسئولان عزیز! اگر به چین رفتید حتی اگر به آنها دست ندادید و دستتان توی جیب تان هم بود انگشتانتان را بشمرید! ضمنا مراقب باشید قورباغه پیمان شانگهای را بجای فولکس واگن قالب نکنند.»
در آذرماه امسال روزنامه هم‌میهن نیز، عنوان «فرش قرمز عربستان برای چین، شی جین پینگ به‌دنبال قراردادهای بلندمدت است» را به عنوان تیتر اول خود انتخاب کرد و در کنار آن نوشت: «قرادادهای جدید کشورهای منطقه در حوزه انرژی منهای ایران». هم‌میهن در همان ایام در مطلب دیگری با عنوان «غروب دیپلماسی انرژی» نوشت: تأخیر در رفع تحریم‌ها موجب حذف ایران از بازار انرژی و پیشی گرفتن همسایگان در این بازار شد.
اصلاح طلبان تلاش کردند در ایامی که رئیس جمهور چین به عربستان سفر کرده بود نشان دهند چینی ها ایران را دور زدند. پیام ضمنی این رویکرد این بود که اولا چین یک قدرت برتر است و دوما ایران دچار یک انزوا شده است. اما در سفر اخیر رئیسی به چین این رویکرد به یکباره چرخید و اصلاح طلبان تلاش کردند چین را جور دیگری معرفی کنند.
دستاویز دیگری که این رسانه ها اخیرا به آن متوسل شدند گزارش دو سال پیش کمیته بازبینی روابط اقتصادی امنیتی چین و آمریکا بود. در بخشی از آن گزارش آمده است: چینی‌ها در روابط‌شان با ایران به‌دنبال توازن منطقه‌ای و دسترسی به منابع معدنی ایران هستند. این دوگانه پردازی های اصلاح طلبان بستگی به شرایط روابط ایران و چین دارد: اگر روابط خوب شود می گویند چین می خواهد ایران را چپاول کند و اگر روابط خوب نباشد می گویند ایران دچار انزوا شده است.
تیتر برخی از روزنامه‌های اصلاح‌طلب در ایام سفر پینگ به عربستان
رویکرد دوم: شرط برجام و FATF برای ارتباط با جهان
مسئله دیگر احیا حیثیت جریان اصلاح طلبان است. اصلاح طلبان در سال های گذشته تمام آبروی خود را صرف برجام کردند. همانطور که روحانی به صراحت آب خوردن کشور را هم به برجام مشروط می دانست اصلاح طلبان هم تلاش می کنند تمام روابط کشور را با جهان مشروط به اجرای برجام اعلام کنند. فارغ از اینکه برجام اکنون فعال نیست و چنین اصراری به بن بست کشاندن سیاست خارجی محسوب می شود اتفاقی که در چین افتاد نشان داد این تحلیل نیز غلط است. قراردادهای متعددی که در این سفر میان دو کشور بسته شد خود حاکی از بی اعتبار بودن این تحلیل است.
مهم ترین مدعی این تحلیل عباس عبدی بود. عبدی، در ایام سفر پینگ به عربستان سعودی در یادداشتی با عنوان «درس بزرگی که چین داد» ضمن انتقاد و «ساده‌انگارانه» خواندن سیاست خارجی دولت سیزدهم، با استناد به یادداشت ۲ سال پیش‌اش اذعان کرد که چینی‌ها بدون برجام و FATF با ما همکاری نخواهند کرد.
وی در بخشی از این مطلب آورده است: ۲۰ ماه پیش و هنگامی که موضوع قرارداد بلندمدت میان ایران و چین طرح شد، در یادداشتی مخاطرات سیاست خارجی ایران را در زمینه روابط بلندمدت و راهبردی با چین متذکر شدم. در بخشی از آن نوشتم که: «اگر برجام به سرانجام نرسد یا از آن خارج شویم و شرایط به پیش از آن برگردد، به‌طور قطع چین، هیچ‌نوع همکاری با ایران نخواهد کرد همچنان که پیش از برجام چنین نمی‌کرد. چون چین برجام را امضا کرده و به قطعنامه‌های قبلی علیه ایران رای داده است… همچنین بدون حضور در FATF آنها با ما همکاری نخواهند کرد. اصولا آنان با کشوری همکاری راهبردی می‌کنند که در مسیر نظام بین‌المللی باشد. چین نه فقط در سطح بین‌الملل، بلکه در سطح منطقه‌ای نیز حاضر به همکاری راهبردی با ایران علیه اسراییل، امارات و عربستان نخواهد بود. وزیر خارجه چین پیش از سفر به ایران، به امارات و عربستان رفته بود. پس شرط لازم این همکاری ورود نسبی به ساختار نظام بین‌الملل است. اگر این را نمی‌خواهید یا نمی‌پذیرید، وارد همکاری راهبردی با چین نشوید که فقط اتلاف وقت است. شرط لازم این نیز، احیای برجام است. ظاهرا برخی از اصولگرایان درک دقیقی از این مساله ساده ندارند.»
تحلیل هایی از این دست که فضای افکار عمومی کشور را دچار چالش می کند علاوه بر آنکه غلط است کشور را دچار یک انحراف جدی در کسب منافع ملی می کند. منافعی که در شرایط خاص فعلی برای مردم ایران حیاتی است و نباید به سادگی از آن عبور کرد.
فارس
