بازی های پارالمپیک ۲۰۲۰ توکیو با وجود همه‌گیری ویروس کرونا متفاوت‌ترین رویداد در تاریخ حضور ایران در این آوردگاه جهانی بود. هم برای زنان و هم مردان با کاروانی مزین به نام سردار دل‌ها.
کاروان ایران در ۹ دوره حضور در پارالمپیک بهترین نتیجه تاریخ حضورش را در ۲۰۲۰ با اعمال راهبرد کیفی‌گرایی کسب کرد و با مجموع ۲۴ مدال بر سکوی سیزدهمی ایستاد. جایگاه سیزدهمی و عدد ۱۳ و چه تصادفی که یادآوری کرد؛ عدد روز به شهادت رسیدن سردار شهید حاج قاسم سلیمانی.
اما عدد یک را از ۱۳ برداریم می‌ماند سه. یعنی هتریک سه بانوی طلایی با سه نشان زرین برای نخستین بار در تاریخ پارالمپیک. ساره جوانمردی، هاشمیه متقیان و زهرا نعمتی که در هشتمین دوره حضور زنان در پارالمپیک برای نخستین بار طلایی شدند و اتفاقی تازه‌تر در ورزش زنان معلولان رخ می‌دهد و به زنان المپیک ایران یادآوری می کند که معلولیت محدویت نیست.
بارسلونا و نخستین حضور زنان در پارالمپیک
در نگاهی کلی سابقه حضور ایران در پارالمپیک به ۱۹۸۸ سئول بازمی‌گردد که زنان در نخستین دوره حضور نداشتند تا اینکه در ۱۹۹۲ بارسلونا برای نخستین بار رشته تنیس روی میز به این رویداد راه یافت و از ایران چهار بانو در رشته تنیس روی میز پا به پارالمپیک می‌گذارد اما مدالی نمی‌گیرند. این سرآغاز حضور زنان بود تا اینکه در بازی‌های پارالمپیک ۱۹۹۶ آتلانتا تیراندازی به عنوان دومین رشته نخستین حضورش را با اعزام ۲ بانو تجربه کرد و مدالی هم نگرفت.
البته کسی انتظار کسب مدال از زنان در پارالمپیک را در آن دوره نداشت اما زنان در پارالمپیک ۲۰۰۰ سیدنی با اعزام یک بانو در دوومیدانی و سه تیرانداز به نخستین مدال رسید. نیره عاکف نخستین مدال‌آور زن پارالمپیک لقب گرفت در تیراندازی برنزی شد. این انگیزه‌ایی به کاروان داد تا روی مدال‌آوری زنان هم باید حساب باز کرد.
دست زنان در سه دوره پارالمپیک به مدال نرسید
این جا بود که در پارالمپیک ۲۰۰۴ آتن به جای یک نفر سه بانو در دوومیدانی و سه بانو در تیراندازی اعزام می‌شوند و اعظم خدایاری با کسب برنز در دوومیدانی نخستین مدال این رشته در بخش زنان را تصاحب می‌کند. اما در ۲۰۰۸ پکن تنیس روی میز پس از چهار دوره حضور نداشتن ۲ نماینده اعزام می‌کند و در دوومیدانی و تیراندازی ۲ رشته مدال‌آور ایران در بخش زنان ۲ نماینده اعزام می‌شوند. ولی مدالی کسب نمی‌شود. در آتن و پس از بارسلونا و آتلانتا سومین دوره حضور زنان در پارالمپیک است که نمایندگان زن کشورمان مدال نگرفتند.
تا اینکه در ۲۰۱۲ لندن با اعزام ۲ بانو در دوومیدانی، ۲ بانوی تیرانداز و برای نخستین بار حضور سه بانوی کماندار اتفاق‌های خوبی رقم می‌خورد. نخست: ساره جوانمردی دومین برنز تیراندازی را کسب می‌کند و زهرا نعمتی در نخستین حضور این رشته نخستین طلای زنان را به نام خود ثبت می‌کند و تیمی ریکرو زنان هم برنز می‌گیرد. نعمتی در واقع با کسب مدال طلا، به اولین زن طلایی پارالمپیک ایران تبدیل شد. او مسابقات ریکرو انفرادی در مرحله رنکینگ با امتیاز ۶۱۳، رکورد پارالمپیک را شکست. لندن جایی بود که نگاه به حضور زنان در ورزش قوت گرفت به زنان انگیزه داد.
در ریو ۲۰۱۶ زنان در پنج رشته اعزام شدند. در تیرو کمان سه بانو، دوومیدانی سه بانو، کانو یک بانو، تیراندازی چهار بانو و همچنین تیم والیبال. اما در این دوره حضور زنان رکورد زده شد که دستاورد آن دومین طلای زهرا نعمتی و ۲ طلای ساره جوانمردی بانوی تیرانداز که در دومین حضور در پارالمپیک ۲ طلا می‌گیرد.
حال برخلاف ریو در ۲۰۲۰ هشت زن در چهار رشته و با تعداد کمتر از ریو اعزام شدند که هاشمیه متقیان با دستیابی به مدال طلای پرتاب نیزه کلاس ادغامی F۵۵ و F۵۶ بانوان چراغ مدال زنان را در توکیو روشن کرد. این رشته در بخش زنان تاکنون ۲ نشان گرفت. اعظم خدایاری برنز آتن و متقیان طلای ۲۰۲۰.
دومین طلایی زنان ساره جوانمردی بانوی تپانچه طلایی است که با این نشان سومین طلای تاریخ حضور خود را در پارالمپیک دشت کرد. جوانمردی با کسب ۲۳۹.۲ امتیاز، رکورد جهان و پارالمپیک را که در اختیار خودش بود شکست، رکورد پیشین ماده تپانچه بادی ۱۰ متر با ۲۳۸.۱ به نام ساره ثبت شده بود.
پس از آن نعمتی نخستین مدال‌آور طلایی زنان و سومین بانوی طلایی ۲۰۲۰ در این دوره با پیروزی مقابل ورزشکاری از ایتالیا به سومین مدال طلای خود در ادوار بازی‌های پارالمپیک دست یافت و به عبارتی هت‌تریک کرد. حال این سه بانوی طلایی هر کدام با کسب یک طلا از این حیث هم هت‌تریک کردند.
زنان پارالمپیک در هشت دوره حضور در مجموع در هفت رشته تنیس روی میز، تیراندازی، دوومیدانی، تیرو کمان، کانو، والیبال و تکواندو شرکت کردند و توانستند در سه رشته تیراندازی، تیرو کمان، دوومیدانی مدال‌آوری کنند. سهم مدال زنان در این هشت دوره ۱۱ مدال (هفت طلا و چهار برنز) است. سهم تیراندازی (سه طلا و ۲ برنز)، تیر و کمان (سه طلا و یک برنز) و دوومیدانی (یک طلا و یک برنز). اما پنج بانوی مدال‌آور ادوار پارالمپیک نیره عاکف، اعظم خدایاری، ساره جوانمردی، زهرا نعمتی و هاشمیه متقیان هستند.
اما در این دوره اتفاق معنوی هم رخ داد «ساره جوانمردی» بانوی قهرمان پارالمپیک ۲۰۲۰ برای قهرمانی همراه با حفظ حجاب و وقار زن مسلمان شایسته دریافت هدیه معنوی و زهرا نعمتی عضو شورای ورزشکاران کمیته بین المللی پارالمپیک شدند.
